آشنایی با سنگ فیروزه و هنر فیروزه کوبی

سنگ فیروزه

فیروزه سنگی آبی رنگ با رگه های تیره رنگ است که حتی پس از استخراج و در زمان استفاده تحت تاثیر شرایط محیطی است و در زمره سنگ‌های زنده قرار می گیرد. سنگ فیروزه در صنایع دستی فیروزه کوبی و ساخت زیور آلات فیروزه به کار برده می شود.

یکی از بهترین و گران ترین نوع سنگ فیروزه در معادن نیشابور (واقع در خراسان رضوی) مشاهده شده است. به همین دلیل معاملات عمده فیروزه در جهان از شهر نیشابور تامین می‌شود. کار تراش این فیروزه های استخراج شده از معادن در شهر مشهد صورت می گیرد.

ایران دارای منابع غنی از سنگ‌های قیمتی گوناگون است که فیروزه به میزان زیاد و ارزش و اعتبار بالا در آن یافت می‌شود. متأسفانه به دلیل انجام نشدن اقدامات لازم صادرات صنایع دستی ایران آن‌گونه که باید و شاید انجام نمی‌شود.

خواص درمانی این سنگ

این سنگ برای تقویت سو چشم، درمان درد گلو و بیماری‌های مربوط به ریه، درمان شکم درد، بهبود یافتن بیماری‌های روحی، بالا بردن اعتماد به نفس، از بین بردن نیروهای منفی و بهبود عملکرد کبد مؤثر است.

بسیاری از بزرگان دین در آیات و روایات به استفاده از سنگ فیروزه و همراه داشتن آن سفارش کرده اند. در گذشته نیز برای افزایش اعتماد به نفس، حفظ تندرستی و حتی موفقیت و پیروزی در جنگ‌ها و آزمون‌ها از سنگ فیروزه استفاده می‌شده است.

هنر فیروزه کوبی

فیروزه کوبی یکی از صنایع دستی زیبا و چشم نواز است که معمولاً بر روی ظروف مسی انجام می‌شود اما بر روی فلزات دیگری هم می‌توان آن را پیاده کرد. در این هنر قطعات کوچک فیروزه توسط استاد فیروزه کار بر روی ظرف مسی چسبانده می‌شود. ارزش ظروف فیروزه کوبی به منظم بودن قطعات فیروزه آن وابسته است و هر چه فاصله بین قطعات کمتر باشد ارزش آن بیشتر است. در گذشته برای ساخت ظروف فیروزه کوب از چسب سنتی استفاده می‌شد که نیاز به حرارت داشت. اما امروزه از چسب مخصوص سنگ استفاده می‌شود که راحتی کار را بسیار بالا برده است.

فیروزه کوبی در ایران و جهان

قدمت فیروزه کوبی در ایران به حدود شصت تا هفتاد سال پیش باز می گردد که در آن زمان شخصی به نام یوسف حکمیان ساکن مشهد روی دستبند، گوشواره و غیره فیروزه کوبی کار می کرده است. آقای حکمیان بعدها به فیروزه کوبی روی ظروف روی آورده اند. بیست سال بعد این هنر از مشهد به اصفهان آورده شد و شخصی به نام حاج داداش به فیروزه کوبی در اصفهان مشغول شد.

در کشور اروپا به فیروزه turquoise می‌گویند و معنای سنگ ترکی می‌دهد به دلیل اینکه فیروزه‌ ایرانی از ترکیه به اروپا راه پیدا کرده است. در اروپا زیورآلات فیروزه کوبی طرفداران خاص خود را دارد.

فیروزه در ایتالیا به عنوان یکی از پرارزش‌ترین سنگ‌ها در جواهرسازی کاربرد دارد. زیورآلات فیروزه‌ای ساخت ایتالیا شهرت جهانی دارد و ساخته‌های زیبای هنرمندان اروپایی در سراسر جهان در میان افراد علاقه‌مند به این اشیا به چشم می‌خورد.